Stappenplan prijs indexeren met een CBS-prijsindex

Om uw verkoopprijzen aan te passen, kunt u een prijsindex van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) gebruiken. Lees in dit stappenplan hoe u een CBS-index gebruikt.

1. Kies een prijsindex

Het CBS publiceert  verschillende prijsindexen . Veelgebruikte indexen zijn Consumentenprijsindex (CPI), Dienstenprijsindex (DPI) en Producentenprijsindex (PPI). Prijsindexen laten zien hoe de prijzen van lonen, producten en diensten zich hebben ontwikkeld per maand, kwartaal of jaar.

Kies zelf de index die het beste past bij uw bedrijfsactiviteit. Door bij iedere prijsaanpassing die u doet dezelfde index te gebruiken, weten uw klanten hoe u uw prijzen bepaalt.

2. Algemeen indexcijfer of filters gebruiken

Als u de tabel van een prijsindex opent, ziet u standaard het algemene indexcijfer. De CPI, PPI en DPI gaan over alle producten, lonen of diensten binnen die index. Het algemene cijfer van de CPI laat bijvoorbeeld zien hoeveel huishoudens in Nederland hebben uitgegeven aan producten en diensten. U kunt vervolgens binnen de prijsindex filteren op uw bestedingscategorie, dienst of product. Hoe u de filters gebruikt, verschilt per prijsindex.

Prijsindexen combineren

Als uw prijzen door meerdere ontwikkelingen worden bepaald, kunt u ook met meerdere indexen rekenen. Kijk bij stap 5 voor een rekenvoorbeeld.

3. Bepaal hoe vaak u uw verkoopprijs aanpast

U kunt uw prijzen regelmatig aanpassen, bijvoorbeeld maandelijks, per kwartaal of jaarlijks. U kunt er ook voor kiezen om uw prijzen minder vaak aan te passen. Bijvoorbeeld eens in de 5 jaar. Dit bepaalt u zelf.

Kies een vaste periode en zet die in uw contracten of algemene voorwaarden. Zo maakt u voor uw klanten duidelijk wanneer u uw prijzen aanpast.

4. Zet de CBS-prijsindex in uw voorwaarden en contracten

Beschrijf in uw algemene vooorwaarden of contracten zo duidelijk mogelijk hoe u uw prijzen indexeert.

Denk aan:

• de naam van de index en het referentiejaar (bijvoorbeeld CPI, 2015 = 100)
• het moment van indexeren
• hoe vaak u de prijzen wilt aanpassen (maand, kwartaal of jaar)

Lees meer over prijsveranderingen in contracten zetten op CBS.nl.

Geen bestaande prijsafspraken veranderen

Heeft u een bestaande afspraak met een klant over de prijs van uw product of dienst? Dan mag u de prijs alleen veranderen als dat in de algemene voorwaarden staat.

5. Bereken uw nieuwe verkoopprijs

Kies uit deze opties:

• Prijs regelmatig aanpassen

  Wilt u uw prijs maandelijks, per kwartaal of jaarlijks aanpassen? Volg dan deze stappen:

  1. Kijk in de prijsindex van uw keuze naar de prijsverandering ten opzichte een maand, kwartaal of jaar eerder.
  2. Neem dit getal als richtlijn voor uw prijsaanpassing.
  3. Veel ondernemers kiezen ervoor hun prijzen jaarlijks aan te passen. U hoeft de prijsverandering dan niet zelf uit te rekenen. U kunt het getal in de tabel bij ‘jaarmutatie’ gebruiken.

  Rekenvoorbeeld

  U heeft een schoenenwinkel en indexeert uw prijzen jaarlijks op basis van de CPI. In januari 2021 was het indexcijfer 92,9. In januari 2022 wilt u uw nieuwe prijzen bepalen. De CPI is gestegen naar 96,1.

  U rekent de prijsstijging zo uit: Nieuwe prijsindex / oude prijsindex x 100 – 100 = prijsverandering.

  In dit voorbeeld is de prijsstijging: 96,1 / 92,9 x 100 – 100 = 3,4%. Dit percentage is afgerond hetzelfde als de jaarmutatie.

• Prijs minder vaak aanpassen

  Wilt u uw prijs minder vaak aanpassen (bijvoorbeeld eens in de 5 jaar)? Volg dan deze stappen:

  1. Kijk in de prijsindex van uw keuze hoe de prijsindex zich heeft ontwikkeld sinds uw laatste prijsverandering.
  2. Neem deze verandering als richtlijn voor uw prijsverhoging of -verlaging.

  Rekenvoorbeeld

  U importeert voeding voor huisdieren. U past uw prijzen eens in de 5 jaar aan op basis van de PPI. De laatste keer was in 2017, in januari dat jaar was de PPI 98,9. In januari 2022 is de PPI 103,4. U verhoogt uw prijzen met afgerond 4,6% (103,4 / 98,9 x 100 – 100).

• Prijsindexen combineren

  U kunt uw prijsaanpassingen ook baseren op meerdere prijsindexen. Bijvoorbeeld omdat uw prijzen worden bepaald door zowel de lonen van uw personeel als de materiaalprijzen. U gebruikt dan een weging per prijsindex. U bepaalt zelf hoe zwaar de prijsindexen meewegen in de indexering. De regel is dat de wegingen altijd optellen tot 1.

  Gebruikt u bijvoorbeeld 2 indexen die even zwaar meewegen? Dan krijgen de indexen elk de weging 0,5. Weegt een index zwaarder dan de andere dan kunt u ook een andere verdeling kiezen. Bijvoorbeeld 0,75 en 0,25.

  Rekenvoorbeeld

  U heeft ervoor gekozen om uw prijzen te berekenen op basis van de CPI en DPI. Beide prijsindexen wegen even zwaar mee. De laatste keer dat u uw prijzen indexeerde was in januari 2020. De CPI was toen 107,5 en de DPI was 107,2. In januari 2021 wilt u uw nieuwe prijzen berekenen. De CPI is dan 110,4 en de DPI is 109,3.

  De prijsaanpassing is: (weging 1 x nieuwe prijsindex 1 + weging 2 x nieuwe prijsindex 2) / (weging 1 x oude prijsindex 1 + weging 2 x oude prijsindex 2) x 100 – 100. U verhoogt uw prijzen met 2,3% (0,5 x 110,4 + 0,5 x 109,3) / (0,5 x 107,5 + 0,5 x 107,2).

6. Maak uw prijsverhoging of -verlaging bekend

Voordat u uw nieuwe prijzen doorvoert, maakt u bekend wanneer de prijsaanpassingen ingaan. Dit mag u schriftelijk of online aankondigen. Als u uw prijzen regelmatig wilt bijstellen, kies dan steeds voor dezelfde index en periode. Zo bent u duidelijk naar uw klanten.

Houd rekening met concurrentie

Als u uw prijzen aanpast, kan dit negatief effect hebben op uw positie ten opzichte van concurrenten. Kiest uw concurrent er bijvoorbeeld voor prijzen niet te verhogen, dan kunt u klanten verliezen.