In gesprek met voorzitter MKB-Nederland, Jacco Vonhof

Sinds september 2018 staat ondernemer Jacco Vonhof aan het roer als voorzitter van MKB-Nederland. Hij begon 28 jaar geleden voor zichzelf als glazenwasser en bouwde zijn eenmanszaak uit tot een middelgroot schoonmaakbedrijf. Nu mag hij als ‘stem van de Nederlandse ondernemer’ in gesprek met Den Haag. We vroegen Jacco naar zijn prioriteiten en uitdagingen als voorzitter, ondernemen in Nederland en zijn belangrijkste ondernemerslessen.

Je bent sinds september 2018 voorzitter van MKB-Nederland. Welke uitdagingen zie je voor het MKB in Nederland?
“Dat zijn er een heleboel, maar het zal duidelijk zijn dat nu alles in het teken staat van corona. Sinds maart ziet de wereld er voor ons allemaal natuurlijk wel even anders uit. Een gezondheidscrisis die een economische crisis is geworden. Een mkb-crisis ook, als je ziet in welke mate delen van onze achterban erdoor wordt geraakt. Voor de korte termijn is de uitdaging voor veel ondernemers om hun bedrijf door deze moeilijke tijd heen te loodsen, te overleven. De steunpakketten van het kabinet zijn daarbij cruciaal en we blijven er ook op hameren dat die steun ruimhartiger moet zijn. Als je de deuren van je bedrijf op last van de overheid moet sluiten en je omzetverlies 100 procent is, is een tegemoetkoming in de vaste lasten van 2.500 euro veel te weinig. Kom daar met maatwerk, anders houden we straks geen horeca of evenementenbedrijf over. Zo zou het ook verkeerde zuinigheid zijn om de generieke steunmaatregelen af te gaan bouwen nu we nog midden in de tweede virusgolf zitten. Veel ondernemers zitten verder ook met de vraag: hoe nu verder? Zie ik voor mijn huidige businessmodel nog wel perspectief? Moet ik het over een andere boeg gaan gooien, kan en ik wil überhaupt nog wel verder? En in bredere zin: hoe komen we weer uit deze crisis? Dat kan alleen maar investerend en daar is ondernemerschap keihard voor nodig. Dus is het van het grootste belang dat we zoveel mogelijk ondernemers door deze tijd heen helpen en faciliteren om uit het dal te komen.”

Waar liggen jouw prioriteiten als voorzitter van MKB-Nederland?
“Mijn eerste prioriteit nu is uiteraard ook coronagerelateerd: knokken voor mijn achterban. Vanaf de eerste dag van de crisis zit ik bij het kabinet aan tafel om de praten over de steun die nodig is, wat de gevolgen voor onze ondernemers zijn van overheidsmaatregelen, enzovoorts. Toen ik twee jaar geleden aantrad als voorzitter van MKB-Nederland heb ik echt moeten leren hoe ‘Den Haag’ in elkaar zit, maar inmiddels weet ik mijn weg uitstekend te vinden. En andersom weten kabinet en politiek mij ook goed te vinden. Een van mijn doelstellingen was om het mkb wat meer kleur op de wangen te geven en de zichtbaarheid van MKB-Nederland te vergroten. Daar zit het inmiddels allemaal wel goed mee.
Voor de coronacrisis waren we bezig met de uitvoering van onze eigen Ondernemersagenda voor de komende vier jaar. Waar zouden ondernemers – die op een bepaalde manier naar de toekomst kijken – op in willen zetten? Waar liggen kansen en waar moeten ze rekening mee houden? Er zijn natuurlijk heel veel zaken die het ondernemerschap raken. Dit hebben we teruggebracht naar 5 belangrijke thema’s waarin de ondernemer centraal staat. Het heet een Ondernemersagenda, omdat erin staat in wat wij zelf op thema’s gaan doen én wat we van de overheid vragen. Vanwege corona en alle hectiek die dat voor onze organisatie met zich heeft meegebracht, staan die activiteiten tijdelijk op een wat lager pitje. Wel zijn we nog bezig met een herziene versie, een ‘corona-versie’.”

Als MKB-Nederland zijn jullie ‘de stem van de ondernemer’. Hoe haal je de belangrijkste vraagstukken eruit?
“MKB-Nederland is een koepelorganisatie. Er zijn zo’n 120 brancheorganisaties bij ons aangesloten. Van de bakkers en de slagers tot de metaalbedrijven en de notarissen: eigenlijk iedereen. Samen zijn die goed voor ruim 200.000 ondernemers die wij als koepel vertegenwoordigen. Er zitten soms grote verschillen tussen die ondernemers. En in elke branche of regio spelen er wel weer andere onderwerpen. Maar er zijn ook heel veel onderwerpen en vraagstukken die ondernemers gemeen hebben, ongeacht de branche of regio waarin zij werkzaam zijn en of ze 5 of 50 mensen in dienst hebben. Van arbeidsmarkt tot klimaat, van veiligheid tot digitalisering.”

 Hoe ziet de toekomst van Nederlandse ondernemers eruit?
“Op de korte termijn is er veel onzekerheid en moeten we waken voor een domino-effect aan faillissementen. Daarvoor is en blijft die steun vanuit de overheid zo belangrijk. Maar de basis van onze economie is goed en vóór corona stonden we er goed voor. Ik ben ervan overtuigd dat als we het virus hebben verslagen of er een goedwerkend vaccin is, we de weg naar boven weer snel te pakken hebben. We zien ook dat een aantal uitdagingen waar ondernemers toch al iets mee moesten, door corona versneld worden opgepakt. Zie alleen al alles wat we nu – noodgedwongen – online doen.”

Wat zou je, even los van corona, in je rol als voorzitter graag nog willen bereiken?
“ We zien dat er in Nederland wel steeds meer ondernemers bij komen, maar het aantal ondernemers dat hun eerste medewerkers in dienst neemt, blijft achter. We zien sowieso weinig doorgroei van bedrijven naar andere grootteklassen – ruim 75 procent van de bedrijven is de afgelopen tien jaar in dezelfde grootteklasse gebleven – maar de grootste zorg vind ik dat zo weinig zzp’ers doorgroeien en hun eerste medewerker aannemen.

De wet- en regelgeving in dit land is zó complex geworden, dat veel ondernemers er niet eens over nadenken om iemand aan te nemen. Als je ziet wat je moet doen als je je eerste medewerker in dienst neemt… die drempel is veel te hoog. Nederland telt relatief veel meer zzp’ers en mensen met flexibele contracten dan andere landen en dit speelt zeker mee. Het risico is groot, het is ingewikkeld, verantwoordelijkheden drukken zwaar. Gewoon veel gedoe.
Het gevolg is dat veel ondernemers die er op zich aan toe zijn om hun eerste medewerker aan te trekken, voor andere verbanden kiezen. Ik zou dat graag anders zien en daar ga ik me de komende tijd ook voor inzetten. We moeten toe naar een andere, beter werkende arbeidsmarkt, waarbij de zekerheden die mensen nodig hebben – zoals een zorgverzekering, pensioen, een hypotheek kunnen krijgen – niet meer vastzitten aan het vaste dienstverband, maar voor iedereen bereikbaar zijn; of nu ze tijdelijk werk hebben, zzp’er zijn of een vaste aanstelling hebben.

Hoe heb je dat aannemen van werknemers in je eigen bedrijf aangepakt?
“Toen ik mijn bedrijf startte was ik 23 en inmiddels bestaat mijn bedrijf 28 jaar. Dat was echt een andere tijd met heel andere wetten. Het was veel simpeler. Ik heb er dus ook nooit één tel over nagedacht en zodra het kon gelijk mijn eerste medewerker in vaste dienst genomen. Als ik mijn bedrijf in deze tijd was gestart en ik had op dat punt gestaan, had ik dat waarschijnlijk niet zomaar gedaan. Ik vraag me ook wel af of ik vroeger nou zo bewust bezig was met de risico’s. Ik denk het niet. En ik kan me voorstellen dat een ondernemer die nu aan het groeien is, zich daarvan wél heel bewust is.”

Moet het denk je weer ‘simpeler’ worden?
“Ja. Dat is wat mij betreft één van de grote issues die nu spelen in Nederland: het einde aan de complexiteit van systemen en regels. De arbeidsmarkt is ook zo’n complex systeem. En omdat ondernemers er zo goed in zijn om van iets complex iets eenvoudigers te maken, gaan ze nu op zoek naar oplossingen die eenvoudiger zijn; om die complexiteit te ontlopen. Die oplossingen presenteren zich in de vorm van bijvoorbeeld een platform of een andere manier om samen te werken met  zzp’ers of uitzendkrachten. Die manieren zijn namelijk vele malen simpeler dan zelf proberen te snappen hoe die arbeidsmarkt werkt. De regeldruk is in dit land is enorm en regels worden ook steeds complexer. Een belangrijke prioriteit voor de komende tijd is om ook daar wat aan te doen.”

Je bent ambassadeur van Stichting Ondernemersklankbord (OKB), waarom is het volgens jou belangrijk voor een ondernemer om hulp in te (kunnen) schakelen van OKB?
“De naam zegt het al: klankborden. Veel ondernemers missen een klankbord in hun directe omgeving, iemand met wie ze kunnen sparren. Ze staan er vaak alleen voor en zijn alles in één: HR-manager, financieel expert, verkoper, productontwikkelaar, marketingmanager. Ik weet uit ervaring hoe ongelooflijk waardevol het kan zijn om iemand van buiten je bedrijf in je keuken te laten meekijken. Je kunt jezelf soms blindstaren op zaken binnen je eigen bedrijf en dan kan een frisse blik wonderen doen. Of je kunt via OKB een beroep doen op expertise waarover je zelf niet beschikt. En dat kan in alle fasen van je bedrijf: bij de start, bij problemen, bij de beëindiging. Het is altijd goed en prettig om ideeën of problemen bij iemand anders tegen het licht houden.”

Welke lessen heb je zelf geleerd vanuit jouw ondernemerschap?
“Ik heb eens een boekje gekregen over de grootste valkuilen voor een ondernemer. Nou, ik ben in al die kuilen gestapt en soms wel vaker dan eens! Maar daar leer je van, is mijn ervaring. Je moet je neus soms stoten om de juiste weg weer te vinden. In Nederland is het bijna een schande als je een keer failliet gaat, maar in een land als de VS zien ze dat heel anders.

Wat ik van al mijn struikelpartijen heb geleerd, is dat je moet doen waar je goed in bent. En waar je niet goed in bent, daarvoor moet je andere mensen inschakelen. Ik heb mezelf jaren terug de grootste dienst bewezen door mijzelf een baas te geven. Ik stond op een keerpunt in mijn groeiende bedrijf, ik vond het werk dat die groei met zich meebracht niet leuk en wist ook dat ik niet de beste man was om het bedrijf in die zin verder te brengen. Dus heb ik een fantastische algemeen-directeur aangesteld die dat wel heel goed kan, en nog wat andere mensen die op onderdelen gewoon beter zijn dan ik. Zij hebben er mede voor gezorgd dat mijn bedrijf is wat het nu is.”